Jeugdcriminaliteit Utrecht
Omvang van het probleem
Utrecht is een jonge stad; bijna één op de vijf inwoners is jonger dan 18 jaar. Nog eens een vijfde bewoners behoort tot de categorie 18 tot 26 jaar. Met het overgrote deel van deze jongeren gaat het goed; zij groeien op in veilige buurten, behalen hun diploma en groeien op tot betrokken, sociale stadsgenoten. Voor een kleiner deel van de Utrechtse jongeren is deze ontwikkeling minder vanzelfsprekend. Ze hebben problemen en veroorzaken ook vaak problemen, zoals criminaliteit en overlast. Hoewel het een relatief kleine groep betreft, heeft het gedrag van deze jongeren een grote impact op de samenleving. In Utrecht hebben verschillende wijken te maken met groepen jongeren die op straat onacceptabel gedrag vertonen.
Om u een goed beeld te geven van de ernst van het probleem, hebben wij een aantal feiten voor u:
- De meeste jeugdige criminelen komen pas in aanraking met de politie als ze 13 jaar of ouder zijn. Dus niet, zoals de meeste mensen denken, als ze nog op de basisschool zitten.
- Alle jeugdige criminelen zijn betrokken bij vermogenscriminaliteit, dus bij diefstal of vernieling. Driekwart is ook betrokken bij vechtpartijen
- Verspreid over 8 jaar zijn van 81 jeugdige criminelen 1021 strafbare feiten, overtredingen en misdrijven, geregistreerd. Dat zijn gemiddeld ruim 12,5 strafbare feiten per persoon.
- Bij bijna driekwart van deze jeugdige criminelen blijft het aantal geregistreerde strafbare feiten over de hele periode van 8 jaar beperkt tot maximaal 13 feiten. Bij een kwart ligt het aantal delicten daar ver boven: bij 16% staan 14 tot 19 feiten geregistreerd, bij 10% gaat het om 20 tot 40 feiten.
- 49% van de jeugdige criminelen is van Marokkaanse afkomst; 27% heeft een Nederlandse achtergrond. Het aandeel van andere etnische groepen komt in Utrecht per groep niet boven de 4%.
- Het gemiddeld aantal geregistreerde delicten van de Marokkaanse criminelen ligt net boven de 11, dus ruim onder het gemiddelde van de hele groep (12,5). Het gemiddeld aantal geregistreerde delicten van de Nederlandse jongeren ligt daar met 16,5 daarentegen ruim boven.
- De Marokkaanse jeugdige criminelen vormen 60% van de groep aan de ‘onderkant’, van wie maximaal 13 feiten worden vermeld; het aandeel van de Nederlanders blijft hier onder de 14%. Van de jongeren aan de ‘bovenkant’ van wie 14 of meer delicten staan geregistreerd maken de Marokkanen daarentegen slechts 22 % uit, terwijl het aandeel van de Nederlanders onder deze meest problematische groep 56% bedraagt, dus ruim 2,5 keer zo groot is.
Voor informatie over alcohol en jeugdcriminaliteit klikt u hier.
Als je als jongere slachtoffer bent van een misdrijf kun je hier terecht.
Het gemeentebeleid
Bij de aanpak van jeugdcriminaliteit is het heel belangrijk om het probleem bij de wortel aan te pakken, omdat vaak blijkt dat de jongeren die problemen veroorzaken zelf ook problemen hebben. Het voorkomen in plaats van genezen is daarom ook erg belangrijk. De gemeente Utrecht is samen met andere partijen daarom ook erg bezig met het voorkomen van jeugdcriminaliteit. Dat doen ze door jongeren met problemen te helpen en zo wil de gemeente voorkomen dat ze overlast veroorzaken of in het ergste geval op het criminele pad komen. Het is daarbij erg belangrijk dat er voldoende aanbod is aan sport- en spelactiviteiten. Ook wordt er hulp geboden aan jongeren die dreigen vast te lopen met school e.d. Of er wordt opvoedingsondersteuning aan de ouders gegeven.
De gemeente is nu bezig met 4 projecten, namelijk:
· Jongerenteam
· Jongeren op Straat aanpak
· Forza en Tawazoun
· School en Veiligheid
Het jongerenteam wordt uitgebreid behandeld onder Jongerenteam.
Met de Jongeren op Straat aanpak zetten we een integrale benadering in op overlast die wordt veroorzaakt door (groepen) jongeren. We werken hierbij samen met het wijkbureau, de politie en het jeugdwelzijnswerk. De kern van de aanpak is om op systematische wijze, met weinig extra middelen en op basis van samenwerking, te zoeken naar oplossingen voor overlast van jongeren. De aanpak wordt voortdurend geanalyseerd en verbeterd. Per wijk is er een Jongeren op Straat team werkzaam.
Forza en Tawazoun zijn preventieprojecten gericht op (Marokkaanse) risicokinderen in de basisschoolleeftijd. De kinderen worden vijf dagen per week intensief begeleid. Er wordt aandacht besteed aan opvang na schooltijd, huiswerkbegeleiding, sociale vaardigheidstraining en aan zinvolle en gestructureerde vrije tijdsbesteding. Het aanleren van (nieuwe) sociale vaardigheden en omgangsvormen staat daarbij voorop. Aan ouders wordt zowel individueel als in groepen opvoedingsondersteuning geboden.
Een belangrijk pluspunt van deze projecten is de laagdrempeligheid, er wordt een doelgroep bereikt die doorgaans niet bij de instellingen voor jeugdhulpverlening terechtkomt.
Jeugd en Veiligheid ondersteunt scholen in het creëren van een veilige school, in zowel primair als het voortgezet onderwijs. Scholen zetten zich in om een veilig klimaat voor leerlingen te creëren. Daarbij wordt aandacht besteed aan agressie, bedreiging, gedragsregels, pesten en de inrichting van het schoolplein.
De groepsaanpak van de gemeente is daarnaast ook erg belangrijk. De groepsaanpak is gericht op de jongeren die de zwaarste overlast geven. Er wordt daarbij een indeling gemaakt van de overlast die de verschillende jeugdgroepen geven. Het gaat om hinderlijk, overlastgevend of crimineel. Aan de hand daarvan worden de jeugdgroepen aangepakt.
Voor het landelijke beleid jeugdcriminaliteit klikt u hier.
Voor informatie over de informatiedienst klikt u hier.
Risicojongeren
Met Utrechtse risicojongeren worden jongeren met een Marokkaanse achtergrond in de leeftijd van 12 tot 24 jaar bedoeld. Voor deze jongeren en hun ouders is een speciale aanpak ontwikkeld, namelijk de aanpak Onze Toekomst 2010-2012. Daarin staan algemene regels bestemd voor alle jongeren en worden er specifieke maatregelen ontwikkeld voor de Marokkaans-Nederlandse risicojongeren. . Deze maatregelen zijn aanvullend op het reguliere beleid en vooral gericht op het voorkomen van problemen en het bieden van kansen. In de aanpak staan 4 onderwerpen centraal:
- Opvoeden en opgroeien
- Onderwijs, werk en vrije tijd
- Verbinding met de Marokkaans-Nederlandse gemeenschap
- Aansluiting preventie en repressie
Opvoeden en opgroeien
Het onderwerp opvoeden en opgroeien draait om de gezinssituatie en het verschil tussen de thuissituatie en de cultuur op straat. De maatregelen binnen dit onderwerp stellen ouders en jongeren in staat beter om te gaan met bepaalde situaties van het opvoeden en opgroeien. Zo kan worden gewerkt aan een stabielere situatie.
De maatregelen:
- Intensieve hulpverlening: hulpverlening gericht op meerdere leefgebieden. Doel van de aanpak is kinderen, jongeren en hun ouders/opvoeders een nieuw maatschappelijk perspectief te bieden.
- Een (Marokkaanse) oudercoach: de coach zorgt voor de opvoedingsondersteuning tussen twee culturen. een speciaal onderdeel hiervan is het begeleiden van ouders naar jeugdafdoeningszittingen van het Openbaar Ministerie.
- Titan: dagbestedingprogramma voor jongeren die geen aansluiting op werk en school hebben.
- Toeleiding jeugdzorg: dit is een project dat er voor moet zorgen dat er een beter de doelgroep beter wordt geleid naar (vrijwillige) zorg door vooral intermediairs.
Onderwijs, werk en vrije tijd
Het onderwerp onderwijs, werk en vrije tijd richt zich helemaal op de leefwereld van de jongere. Door de verschillende maatregelen binnen dit onderwerp worden de jongeren weerbaarder gemaakt. Hiermee worden hun op een opleiding en werk vergroot.
De maatregelen:
- Leerwerktrajecten: opleiding tot gekwalificeerd werk.
- Coaching binnen het onderwijs: door de inzet van schoolcontactfunctionarissen op het VMBO worden problemen vroegtijdig gesignaleerd, waardoor uitval wordt verminderd en ouderbetrokkenheid verhoogd.
- Peerproject: leeftijdsgenoten geven voorlichting en nemen hiermee een voorbeeldfunctie op zich.
- Sportaanbod: het sportaanbod is zinvolle tijdsbesteding gericht op fairplay. Hiermee worden onder andere de sociale vaardigheden vergroot.
Verbinden met de Marokkaans-Nederlandse gemeenschap
Dit onderwerp draait om het zichtbaar en actief maken van de Marokkaans-Nederlandse gemeenschap binnen de aanpak Onze Toekomst.
De maatregelen:
- Kleinschalige initiatieven: de gemeente vindt het belangrijk dat initiatieven van de Marokkaans-Nederlandse gemeenschap gestimuleerd worden. Dit om de wederzijdse tolerantie en verdraagzaamheid te vergroten.
- Netwerk 'Onze Toekomst': dit is een netwerk van professionals van verschillende instellingen en vertegenwoordigers uit de Marokkaans-Nederlandse gemeenschap. Het netwerk richt zich op het geven van advies over complexe problemen rondom de doelgroep.
Aansluiting preventie en repressie
Dit onderwerp draait om het laten aansluiten van het bieden van kansen en tegelijkertijd het straffen, preventie en repressie. De repressieve maatregelen worden ingezet vanuit het Veiligheidshuis Utrecht. Alleen straffen is niet effectief als de situatie van de jongeren niet verandert. De combinatie van straffen en het bieden van kansen oftewel hard en sociaal is daarom een belangrijk onderdeel van het succes van Onze Toekomst.
De maatregelen:
- Integrale samenwerking met het Veiligheidshuis Utrecht: Dit door onder andere een coördinator Marokkaanse-Jeugd in het Veiligheidshuis te plaatsen.
- Deskundigheidsbevordering: de deskundigheidsbevordering is voor professionals die werken met de doelgroep en vooral gericht op het omgaan met culturele verscheidenheid.
- Gedragscontact: dit zijn verplichtende afspraken met jongeren gericht op een gedragsverandering.
- Straatcoaches: extra toezicht op straat. Ook wordt opgetreden tegen ernstige overtredingen van sociale normen. Als het nodig is wordt doorverwezen naar hulpverlening zoals bijvoorbeeld intensieve hulpverlening of oudercoaches. Deze maatregelen vallen binnen het domein opvoeden en opgroeien.
Voor informatie over jeugdstrafzaken klikt u hier.
Voor informatie over de jeugdstrafketen klikt u hier.
Jongerenteam
Het Jongerenteam is een preventietraject voor jongeren tussen de 14 en 20 jaar die vaak in aanraking zijn geweest met politie door criminaliteit, overlast, baldadigheid of een sociaal probleem. De belangrijkste doelstelling van de jongerenteams is jongeren uit het criminele circuit halen en houden.
In Vogelaarwijken zoals kanaleneiland in Utrecht zijn het vooral jongeren die overlast veroorzaken door middel van agressie, schelden, diefstal en geweld. Een initiatief wat daar een positief antwoord op geeft is dat van meneer Cock Smeulders, politie agent in de gemeente Utrecht. Hij zag veel jongeren wegglijden en de reguliere aanpak van straffen bood geen oplossing. In 1996 begon hij met ‘Project Jongerenteams’. Een groepje straatjongeren, kwetsbaar om diep in de criminaliteit verzeild te raken, wordt op sleeptouw genomen door politie en welzijnswerkers. Na kleine of grote vergrijpen komen ze in zicht van de politie. Als ze aangeven hun leven te willen beteren en er actief moeite voor willen doen door middel van solliciteren en meerdere intake gesprekken komen ze in aanmerking voor een jongerenteam. Dan krijgen ze ruim een jaar op dinsdag les over allerlei thema’s onder andere respect, conflicten, diefstal, geweld, normen, waarden en sociale vaardigheden, waarbij jongeren ook veel van elkaar leren. Op donderdagavond en zaterdag gaan ze onder begeleiding van de politie patrouilleren in hun eigen wijk. Dan brengen ze hun lessen in de praktijk. Verder zijn er op die dagen individuele gesprekken. Ook wordt er gesport en er zijn contacten met alle betrokkenen rondom de jongere vanuit het gezin, school. In de teams draait het om competentie, zelfsturing, positiviteit, erkenning en goede vrienden. De agenten vertegenwoordigen hiërarchie, gezag, kaders en regels. De welzijnswerkers blinken uit in een zachtere aanpak met oog voor de vaak problematische context van het kind. Een veelomvattende aanpak, in samenwerking met gemeente en bureau jeugdzorg, die lijkt te werken.
Een Jongerenteam bestaat uit maximaal 16 jongeren die onder begeleiding 12 uur in de week, gedurende één jaar, toezichthoudende taken uitvoeren, vrijwilligerswerk verrichten, themabijeenkomsten volgen en sporten. De teambegeleiders zijn afkomstig van de politie en van de welzijnsinstellingen.
De aanpak van de Jongerenteams heeft vier fasen:
- Aanmeldingsfase – Dan krijgen de jongeren een gesprek met teambegeleiders. De jongeren vullen zelf doelen in die ze willen bereiken. Dan volgt een gesprek met de ouders. Als volgt krijgen ze het basis programma. En dan alleen nog het contract ondertekenen.
- Basispakketfase – Dat bestaat uit 6 dagdelen met themabijeenkomsten. Het is de bedoeling dat de jongeren in korte tijd hun certificaat halen. Er wordt hun aandacht voor gezag bijgebracht.
- Begeleidingsfase – De jongeren krijgen toezichthoudende taken bij vrijwilligerswerk, themabijeenkomsten, sport en survival.
- Uitstroom en nazorgfase – De uitstroom is in principe na een jaar. Dan krijgen de jongeren een exitgesprek. Het vrijwilligerswerk gaat wel door, net zoals de themabijeenkomsten.
Naast het Jongerenteam zijn er natuurlijk ook nog de straatcoaches.
Voor een interview met de burgemeester van Utrecht en een Straatcoach klikt u hier.
Voor beelden over de Straatcoaches klikt u hier.
|
|
Resultaten
De gemeente Utrecht hielp in de tweede helft van 2009 1.096 jongeren aan werk, een stageplaats of een leerwerkbaan. De doelstelling was om van september tot en met december 2009 rond de 800 jongeren aan werk, een leerwerktraject of stageplaats te helpen. Hierdoor zijn er minder jongeren op straat en hebben veel jongeren weer een toekomstperspectief. Ze zullen nu minder snel geneigd zijn tot criminele activiteiten.
Acties 2009
Verschillende acties hebben tot deze positieve resultaten in 2009 geleid. Zo zijn jongerenloketten en werkgeversservicepunten versterkt met extra mensen om jongeren zo snel mogelijk te begeleiden naar regulier werk en leerwerkbanen. Ook is er een jongerenvoucher ontwikkeld om jongeren voor werkgevers aantrekkelijker te maken om ze in dienst te nemen. Een jongerenvoucher is een eenmalig subsidiebedrag aan de werkgever in een recessiesector voor het regulier in dienst nemen van een werkloze jongere. ROC Midden Nederland en ROC ASA hebben daarnaast enkele honderden jongeren nagebeld om ze terug naar school of richting werk te begeleiden.
Groei jeugdwerkloosheid is afgenomen
In de periode dat het Actieplan is uitgevoerd, vanaf september 2009, is het aantal jeugdige werklozen minder hard gegroeid dan de maanden ervoor. In de eerste acht maanden van 2009 was er sprake van een gemiddelde groei van werkloze jongeren van bijna 6% per maand. In september was er sprake van een daling; dit heeft vooral te maken met de jongeren die na de zomermaanden werk wisten te vinden of terug naar school gingen. Vanaf oktober tot en met december 2009 groeide de jeugdwerkloosheid met gemiddeld 2% per maand.
Hier is te zien dat het vooral om diefstal gaat.
Voor onderzoek naar jeugdcriminaliteit kunt u hier terecht.
Voor conclusies over de daling van jeugdcriminaliteit kunt u hier terecht.
Wat kunt u zelf doen?
- Vraag aan uw buurtgenoten of zij ook overlast ondervinden, zodat u weet of uw klacht wordt gedeeld. Als u weet wie de ouders zijn van de jongeren die overlast veroorzaken, overweeg dan om contact met de ouders op te nemen. Ook kunt u contact opnemen met de veiligheidscoördinator van het stadsdeel of rechtstreeks met de stadsdeelvoorzitter.
- U kunt ook contact opnemen met de politie in uw wijk. Bij de buurtregisseur in uw wijk kunt u terecht met problemen of voor advies. Bel 0900-8844 om erachter te komen wie uw buurtregisseur is.
- Bent u getuige van een misdrijf, of van crimineel gedrag van jongeren, bel dan 112 (bij spoedeisende zaken, gratis), of 0900-8844 als het minder haast heeft. U kunt ook aangifte doen, telefonisch via 0900-8844
- Jeugdcriminaliteit kunt u ook melden bij Meld Misdaad Anoniem via 0800-7000.
